Ο εμβολιασμός αποτελεί μία μέθοδο πρόληψης ενάντια σε πολλές ασθένειες οι οποίες μέχρι απειλούν την παγκόσμια υγεία. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο ανθίζει ένα αντιεμβολιαστικό κίνημα που διαδίδεται με ταχείς ρυθμούς μέσω των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Έτσι συχνά αναρτώνται πληροφορίες οι οποίες δε συμβαδίζουν με την πραγματικότητα. Η απόρριψη ωστόσο της επιστημονικά τεκμηριωμένης γνώσης συνοδεύεται από σοβαρούς κινδύνους. Οι εμβολιασμοί πρέπει να πραγματοποιούνται προγραμματισμένα με στενή συνεργασία των γονέων με τον παιδίατρο. Σε αυτή την ενότητα θα μπορέσετε να ενημερωθείτε για τους συνηθέστερους τύπους εμβολίων, τις συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες και τη σημασία του εμβολιασμού.
Εμβόλια
Τα τελευταία χρόνια η απήχηση του αντιεμβολιαστικού κινήματος αυξάνει στη χώρα μας. Συχνά οι γονείς αναρωτώνται εάν πρέπει να εμβολιάσουν το παιδί τους καθώς οι διαδικτυακές αναφορές στις «ανεπιθύμητες, δυνητικά θανατηφόρες, ενέργειες» των εμβολίων αυξάνουν. Η εμβολιοφοβία αποτελεί μία νέα τάση η οποία ξεκίνησε από τις οικονομικά ισχυρότερες κοινωνικές ομάδες και η οποία τα τελευταία χρόνια βρίσκει απήχηση σε όλες τις οικογένειες. Η πραγματικότητα ωστόσο είναι πολύ διαφορετική καθώς οι περισσότεροι μικροοργανισμοί έναντι των οποίων εμβολιαζόμαστε απειλούντη υγεία των παιδιών μας από τη νεογνική κιόλας ηλικία. Έτσι για παράδειγμα οκοκκύτης σε ένα μωρό ενός μηνός αποτελεί μια δυνητικά θανατηφόρο ασθένεια. Ο μηνιγγιτιδιόκοκκος χτυπάει προκαλώντας μηνιγγίτιδα ιδιαίτερα σε μωρά τριών μηνώνπροκαλώντας σοβαρά νευρολογικά συμπτώματα, τα οποία συχνά συνοδεύουν το παιδί για όλη του τη ζωή. Ο πνευμονιόκοκκος μπορεί να οδηγήσει βρέφη ηλικίας 9 μηνών σεβαριά πνευμονία ή σηψαιμία. Κάθε χρόνο αναρτάται στο διαδίκτυο το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων, όπως αυτό διαμορφώνεται από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, με στόχο την όσο το δυνατό καλύτερη προστασία των παιδιών και των εφήβων έναντι των μεταδοτικών νοσημάτων. Τα εμβόλια αποτελούν βιολογικά σκευάσματα τα οποία παρέχουν ανοσία στον οργανισμό έναντικάποιου συγκεκριμένου παθογόνου μικροοργανισμού. Ωστόσο τα εμβόλια δεν μπορούν να εγγυηθούν πλήρη προστασία από κάποια ασθένεια.
Τύποι εμβολίων
- Τα αδρανοποιημένα εμβόλιατα οποία περιέχουν αδρανοποιημένους μικροοργανισμούς, οι οποίοι ήταν στο παρελθόν ενεργοί, αλλά έχουν υποστεί καταστροφήαπό χημικές ενώσεις, θέρμανση, ακτινοβολίες ή αντιβιοτικά. Τέτοια παραδείγματα είναι για εμβόλια για τη γρίπη, τη χολέρα, τη βουβωνική πανώλη, την πολιομυελίτιδα, την ηπατίτιδα Α και τη λύσσα.
- Τα εμβόλια με ζώντες εξασθενημένους μικροοργανισμούςτα οποία περιέχουν ιούς οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί κάτω από συνθήκες που αδρανοποιούν τις ιδιότητές τους, ή χρησιμοποιούν συγγενείς αλλά λιγότερο επικίνδυνους μικροοργανισμούς για να προκαλέσουν μίαευρεία ανοσοαπόκριση.Συνήθως προκαλούν πιο μεγάλης διάρκειας ανοσολογικές αποκρίσεις και προτιμώνταιγια υγιείς ενήλικες. Όμως δεν είναι κατάλληλα για εξασθενημένα άτομα(ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, έγκυες γυναίκες)ενώσπάνια μπορούν να μεταλλαχθούν σε μία ενεργή μορφή και να προκαλέσουν την ασθένεια.
- Τα τοξικογενή εμβόλια τα οποία παράγονται από αδρανοποιημένα τοξικά παράγωγα που προκαλούν την ασθένεια αντί για τον ίδιο τον μικροοργανισμό. Παραδείγματα εμβολίων βασισμένα σε τοξίνες είναι το εμβόλιο του τετάνου και της διφθερίτιδας.
- Τα εμβόλια υπομονάδωνστα οποίαεισάγεται ένας εξασθενημένος ή ανενεργός μικροοργανισμός με στόχο την πρόκληση ανοσοαπόκρισης (που μπορεί το εμβόλιο αυτό να χαρακτηριστεί ως ένα εμβόλιο πλήρους αντιγόνου), μπορούμε να εισάγουμε ένα τμήμα αυτού που μπορεί και αυτό να διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα. Στα παραδείγματα συμπεριλαμβάνεται το εμβόλιο για την ηπατίδα Β το οποίο συντίθεται από επιφανειακές πρωτεΐνες του εν λόγω ιού ( παλαιότερα λαμβάνονταν από τον ορό του αίματος χρόνιων ασθενών, σήμερα με μεθόδους ανασυνδυασμού DNA και γενετικής μηχανικής), το όμοιο με τον ιό σωματίδιο που χρησιμοποιείται στο εμβόλιο εναντίον του ιού HPV (ιός σχετικός με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας) που περιέχει μία πρωτεΐνη της κάψας, καθώς και εμβόλια για τον ιό της γρίπης.
- Τα εμβόλια σύζευξης όπως είναι τα εμβόλια κατά της μηνιγγίτιδας. Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες των εμβολίων είναι η ερυθρότητα και ο πόνος στο σημείο εμβολιασμού, καθώς και η κόπωση, η αδυναμία και ο χαμηλός πυρετός. Όλα αυτά τα συμπτώματα αυτοπεριορίζονται μέσα σε λίγες ημέρες, ενώ η ανοσοποίηση του οργανισμού προστατεύε έναντι των μικροοργανισμών για αρκετά χρόνια, ανάλογα με τον τύπο του εμβολίου.